| Anadolunun olusumunu zaman içinde izlemek için jeolojik devirlerin ad ve sürelerini hatirlamakta fayda var.
4.Zaman -Kuaterner -Antropozoik -Insan Çagi
Holosen 0.01 myö-bugün
Pleistosen 2 myö -0.01myö (myö=milyon yil önce) 3.Zaman-Tersiyer -Neozoik -Yeni Canlilar Çagi
Pliyosen 5 myö -2 myö
Miyosen 24 myö -5 myö
Oligosen 34 myö -24 myö
Eosen 55 myö -34 myö
Paleosen 65 myö -55 myö 2.Zaman-Seconder-Mezozoik -Orta Canlilar çagi
Kretase 142 myö -65 myö
Jura 205 myö -142 myö
Triyas 251 myö -205 myö
1.Zaman-Primer -Paleozoik -Eski Canlilar Çagi
Perm 292 myö -251 myö
Karbonifer 354 myö -292 myö
Devoniyen 417 myö -354 myö
Silüriyen 440 myö -417 myö
Ordovisien 495 myö -440 myö
Kambriyen 545 myö -495 myö Anadolunun olusumu kuzeyden güneye dogru gelisti.Bu olusumun evrelerini söyle siralayabiliriz.
A- 250 - 142 myö (2.zaman Triyas ve Jurada)
Anadolunun en yasli daglari olan Pontitler (Karadeniz Daglari) 300 myö sekillenmeye basladi veuzun süre denizel masifler olarak kaldi.2.Zamanda Anadolunun üzerinde yer aldigi Kimmeriyen karasi ,Gondwana'dan ayrildi.Biga yarimadasindan Bursa-Bilecik-Ankara-Erzincan arasinda olusan çöküntü Karakaya olusumunu meydana getirdi.200 myö Dogu Akdeniz olusmaya, Jura baslarinda Toritler (Toroslar) çevresi yükselmeye basladi. B- 142 - 65 myö (2.Zaman Kretase)
Kuzey ve güneydeki dag siralarinin sikisip kivrilmasiyla Anadolunun iç kisimlari da sekillenmeye basladi.Bu dönemde sekillenen kireç taslarinda petrol yataklari bulunur. C- 65 - 23 myö (3.Zaman Paleosen,Eosen,Oligosen)
Sularla kapli Dogu Anadolu yükselerek ortaya çikti.Tetis'in dogu bölümü "Sarmatik Iç Denizini" olusturdu. Karadeniz, Hazar Denizi ve Aral Gölü bu iç denizin kalintilaridir.Kuzey ve güney yönlü sikistirmalar Pontit ve Toritler arasinda Anatolit olarak ifade edilen daglarin yükselmesine neden oldu. 30 myö Oligosende daglar su yüzüne çikti,Toroslar sekillendi.Anadolunun yükselmesiyle denizler çekildi,sular çevre denizlere akti.Dönem biterken Trakya da su üstüne çikti,deniz oradan da çekildi.Ankara-Erzurum arasindaki 'kiziltaban çökelleri' 33-23 myö bu iler arasindaki tatli su baglantisinin kalintilari olarak gösterilir. D- 23 - 2 myö (3.Zaman Miyosen,Pliyosen )
Adana-Maras yöresindeki deniz10 myö çekilmeye basladi.Ege siradaglari bu dönemde sekillendi.Alt Miyosen (20 myö) de Arabistan plakasi Avrasya plakasi ile birlesti.Sikisan Dogu Anadolu yükselip plato seklini aldi.Ayni çarpisma KAF 'i olusturdu.Ege bölgesinin kirik daglari ve grabenleri bu sikistirma sonucu ortaya çikti.Toroslar tamamen su yüzündedir artik. Yerkabugundaki kiriklar volkanik etkinlikleri tetikledi.Miyosen sonuna dogru (7.5 myö) yagislar azaldi,iklim kuraklasti.Marmara denizi, Bogazlar,Yesilirmak,Çoruh, ortaya çikti.Linyit yataklari bu dönemin kalintisidir.Anadolu fauna ve florasi ana hatlariyla ortaya çikti. E - 2 myö (4.Zaman Pleistosen ve Holosen)
Pleistosen ortasinda Kibris Anadoludan ayrildi.Ege Denizinin yerindeki kara çöktü,deniz seviyesinin birkaç yüz metre altinda kaldi.Çöken karanin yüksekleri Ege adalarini meydana getirdi. Ege kiyilarimiz yaklasik 3000 yil önce bugünkü halini aldi.Çanakkale ve Istanbul bogazlari son sekline kavustu.Orta Anadolu gölleri ve Antalya travertenleri bu dönemin olusumlaridir.Dogu Anadoluda volkanik etkinlikler sona erdi.
Pleistosen basinda sogumaya baslayan dünya dört buzul dönemi ( GÜNZ ,MINDEL, RISS, WÜRM) yasadi.Holosende dünyada iklim ilimanlasti .Simdi bu dönemi yasamaya devam ediyoruz. | 