Coğrafya Nedir?

Rohat Fatih

10:22

Coğrafya kelime anlamı olarak arzın tasviridir. Yeryüzündeki olayların açıklamasını ve bu olayların birbirleriyle olan bağlantısını inceleyen bilimdir.

Yeryüzünde tabii olayların yanında beşeri olaylar da vardır. İnsanların yaptıkları etkinlikler ve bu etkinliklerin sonucunda oluşan siyasi alanlar, ticaret ve sanayi alanları gibi alanlar beşeri coğrafya altında incelenir. Ancak coğrafyanın bu şekilde alt dallara ayırlmasına karşın her zaman iç içe olduğu unutulmamalıdır. Coğrafyanın bu iç içe yapısı sebebiyle ele aldığı konu alanı da çok geniştir. Bir konuyu ele alırken diğer bilimlerden de faydalanması ilk etapta kendisine ait bir bilgi yok gibi görünmesine sebep olabilir ancak detaya inildiğinde coğrafyanın apayrı bir bilim olduğu ortaya çıkmaktadır.

Coğrafyanın diğer bilimlerle olan ilişkisi detaylara inmekten çok diğer bilimlerden aldığı verileri işleyip bunları insanın kullanım şekline uyarlamak ve doğaya ne gibi yarar sağladığını ya da zarar verdiğini bulmak üzerine kuruludur. En basitinden bir bir coğrafyacı meteoroloji biliminden bir veri alırken aldığı verinin sonuçlarına odaklanır, o verinin nedenlerini ya da nasıl oluştuğunu sorgulamaz. Coğrafyacının amacı verileri kullanılabilir hale getirmektir.

Coğrafyanın displinler arasında bir bağ olduğunu söyledik. Bunun bir diğer örneğini de çevreyle içinde yaşayanlar arasındaki bağa bakarak anlayabiliriz. Günümüzde ister en gelişmiş toplumlara bakalım istersek de medeniyetten habersiz olan ve Ekvator çevresindeki ormanlarda yaşayan toplumlara bakalım yine de sonuç değişmeyecektir. Her baktığımız yerde insan ve doğa arasındaki ilişkiyi mutlaka göreceğiz. Tabi ki buna sadece insanlar ve doğa arasındaki bağ olarak bakamayız sonuçta sadece insanlar değil diğer canlılar da yaşadıkları ortamla her an bir ilişki içerisindedir. Örneğin bir kutup ayısını kaldırıp çöle götürürseniz orada yaşamasını bekleyemezsiniz. Tabi insan kutup ayısı örneğindeki gibi değildir, bu açıkça ortadadır. Hayvanlar ve bitikler insanlardan farklı olarak çevreye göre kendilerini değiştiremez ya da çevreyi kendilerine göre düzenleyemez. Ancak insan çevreyi kendisine göre düzenleyebilir bunu yapamasa bile kendisini çevreye göre düzenleyebilir. Bu açıdan bakarsak insan ve çevre arasındaki bağın esnek olduğunu anlayabiliriz. Yine de bu esneklik bir yere kadardır. İnsan, doğayı sadece belirli bir yere kadar esnetebilir bir yerden sonra mutlaka gücünün yetmeyeceği şeylerle karşılaşacaktır eğer daha da ilerisine gitmek isterse işte o zaman fayda noktası bitmiş olacaktır.

Coğrafyanın iç içe olduğu bilimlerden biri de tarihtir. İnsanın sürekli coğrafyayla iç içe olduğunu belirttik. Bu durum aynı şekilde tarih için de geçerlidir. Tarih ve coğrafya arasındaki bağ çok kolay anlaşılabilir. Deniz ticaretinin henüz yaygınlaşmadığı zamanlarda önemli bir ticari bölge olan Anadolu deniz ticaretinin yaygınlaşması ve okyanusların değer kazanmasıyla değerini yitirmiştir. Bu süreci incelemek için de tarihte biraz araştırma yapmak yeterlidir.

Tüm bu bilgilerden yola çıkarak coğrafyanın disiplinler arası bir köprü olduğunu ispatlayabiliriz ancak coğrafyanın sadece bir köprü değil aynı zamanda başlı başına bir bilim olduğunu da unutmamak gerekir. Coğrafyanın başka bilimlerle sürekli ilişkisi bazı bilim adamlarına göre coğrafyanın bir bilim olmadığının ispatıdır ancak bu ilişki her bilim için geçerli değil midir? Bir örnek verecek olursak biyoloji bilimi de yan alanlardan bilgi alarak ayakta durabilmektedir ama biz ona hala bilim diyebiliyoruz. Hal böyleyken coğrafya gibi bilimler arası disiplini çok iyi sağlayan bir dala da bilim demek yanlış olmayacaktır. Sonuç olarak coğrafya birçok ilimle bağlantılı olan ve işi çevreyi tasvir etmek olan olan bir “bilim” dalıdır.