Akdeniz Bölgesi ve Yer Şekilleri Özellikleri Nelerdir?
YER ŞEKİLLERİ
Akdeniz Bölgesi’nin yer şekillerinin temelini Alp orojenezi sırasında oluşmuş kıvrım dağları ve dağlar arasındaki oluklar
oluşturur.
Toroslar’ın Antalya Bölümü’nde (batı toroslar) Akdağlar, Beydağları, Sultan ve Dedegöl dağları bulunur.
Toroslar’ın Adana Bölümü’nde ise (orta toroslar) Geyik, Bolkar, Tahtalı, Aladağlar, Binboğa ve Nur(Amanos) dağları
bulunur. Nur Dağları kırık (horst), diğerleri kıvrım dağlarıdır.
- Dağlar kıyıya paralel uzanır. Bu nedenle:
a) Deniz etkisi iç kesimlere sokulamaz. İç kısımlarda iklim karasallaşmıştır.
b) İç bölgelerle olan ulaşım geçitlerden sağlanır. Çubuk, Sertavul, Gülek ve Belen geçitleri önemli geçitleridir. Boyuna kıyı
tipi oluşmuştur. Ayrıca Finike-Kaş kıyılarında dalmaçya kıyı tipi de görülür.
c) Karadeniz’den sonra falezlerin en yaygın olduğu bölgedir.
d) Denize dönük yamaçlarda yamaç(orografik) yağışları görülür.
- Bölge, Türkiye’de karstik arazinin en geniş yer tuttuğu bölgedir.Buna bağlı olarak,lapya,dolin,uvala, polye, düden,obruk, mağara, sarkıt, dikit,sütun, traverten gibi karstik şekillerin en çok görüldüğü bölgedir.
- Antalya körfezinin batısında Teke, doğusunda ise Taşeli platosu bulunur. Her ikisi de karstik arazileridir.
- Engebeliliğin oldukça fazla olduğu bir bölgedir.
Ovaları:
- Silifke Ovası(Göksu) ve Çukurova (Seyhan-Ceyhan) delta ovalarıdır.
- Nur dağlarının doğusunda yer alan graben (Hatay-Maraş grabeni) içinde ise tektonik oluşumlu Amik, Hassa ve Islahiye ovaları yer alır. Asi nehrinin taşıdığı alüvyonlarla doldurulmuş verimli ovalardır.
- Antalya Bölümü’nün iç kesimlerinde karstik aşınım ve birikimler sonucu oluşmuş polye ovaları yer alır. Tefenni, Acıpayam, Korkuteli, Kestel ve Elmalı ovaları polye ovalarıdır. Antalya Ovası’da karstik bir başka ovadır.
Akarsular:
- Yağışların yanında yeraltı su kaynaklarıyla beslenen bazı akarsuların (Manavgat gibi) rejimleri diğer akarsulara göre daha düzenlidir.
- Akarsuların yatak eğimleri ve hidroelektrik potansiyelleri yüksektir.
- Asi (kaynağını ülkemiz dışından alır),Seyhan,Ceyhan,Göksu,Manavgat,Köprü Çayı,Aksu,Eşen Çayı,Dalaman önemli akarsulardır.
- Karstik kaynaklara(voklüz) en çok bu bölgede rastlanılır.
- Karstik arazilerde akan akarsular Kanyon vadiler oluşturur. (Göksu kanyonu,Köprülü kanyon,Saklıkent kanyonu)
Gölleri:
- Göller Yöresi kapalı havzası Türkiye’nin üçüncü büyük kapalı havzasıdır.
- Göller Yöresi’ndeki göller tektonik hareketler ve karstik yapının karşılıklı etkileşimi ile oluşmuşlardır.
- Beyşehir, Eğirdir, Burdur ve Acıgöl karstik-tektonik(karma oluşumlu) gölleridir. Beyşehir gölü Türkiye’nin en büyük tatlı su gölüdür.
- Suğla, Salda, Kestel,Avlan, Yarışlı ve Kovada gölleri ise karstik göllerdir.
- Kovada Gölü suyunun bir kısmını bir ayak(gideğen) aracılığıyla dışarıya gönderir. Gideğeni üzerinde kurulmuş olan bir hidroelektrik santrali ile elektrik üretiminde yararlanılır.
- Köyceğiz Gölü ise Dalaman çayının taşıdığı alüvyonları bir körfezin önünde biriktirmesi ile oluşmuş bir alüvyon set gölüdür. Suları tatlıdır.
- Gölcük Gölü, Isparta’da bir krater gölüdür.
- Manavgat üzerinde Oymapınar, Seyhan üzerinde Seyhan, Ceyhan üzerinde Aslantaş, Berke ve Menzelet önemli
barajlarıdır.