Marmara Bölgesi Bilmeniz gerekenler

Marmara Bölgesi Bilmeniz gerekenler

Unknown

10:38

Güneydoğu Anadolu Bölgesinden sonra en küçük ikinci bölgemizdir. 67.300 km2 ile ülkemizin %8.5’ini kaplar. Üç denize kıyısı bulunmaktadır. İki kıtada toprağı bulunmaktadır.

YERŞEKİLLERİ

 Bölge yer şekilleri açısından genelde sade bir görünüm arz eder. Ortalama yükseltinin en az olduğu bölgedir (0-
500m arası). En önemli yükseltileri Uludağ(iç püskürük volkan), Samanlı Dağları, Işıklar dağı, Koru dağı ve Yıldız
Dağları’dır.
Yer şekilleri sade ve yükseltisi az olduğu için;
 Fiziki haritalarda yeşil rengin en çok kullanıldığı,
 Hidroelektrik potansiyelinin en az olduğu,
 Gerçek ve indirgenmiş sıcaklık farklarının en az olduğu,
 Yüzölçümüne oranla tarım alanlarının en geniş yer tuttuğu, (Marmara%30, İç Anadolu %27, Ege
%24, GD. Anadolu %20, Akdeniz %18, Karadeniz %16, D.Anadolu %10).
 Bölge içi ulaşımın en rahat ve yol yapım maliyetinin en az olduğu,
 Gerçek alanla izdüşüm alan arasındaki farkın en az olduğu
 Tarımda makine kullanımın fazla olduğu bölgedir.
 En engebeli yerleri Yıldız Dağları bölümü ile Biga Yarımadasıdır.
 Çatalca-Kocaeli Yarımadası ve Ergene Havzası plato alanlarıdır.
 İstanbul ve Çanakkale Boğazları , Ria kıyı tipine örnektir.
 Büyük ve Küçük Çekmece kıyıları limanlı kıyı tipine örnektir.
 Kapıdağı Yarımadası dalga ve akıntıların kıyıda yaptığı kumsal biriktirmeleri sonucunda oluşmuş bir tombolodur.
 Çatalca, Kocaeli,Gelibolu,Armutlu, Biga ve Kapıdağ bölgedeki yarımadalardır.
 Ege denizinde Gökçeada,Bozcaada, Marmara denizinde;Marmara adası,İmralı,Heybeliada,Burgaz
ada,Büyükada,kaşık adası Paşa limanı adası önemli adalardır.
 Körfezleri: İzmit,Gemlik Erdek,Bandırma,Saroz

Ovalar:
Bölgenin ovaları oluşum yönünden genelde tektonik kökenlidir.
 Adapazarı, Pamukova, Karacabey, İnegöl, Mustafa Kemalpaşa, Gönen ve Balıkesir ovaları tektonik ovalardır.
 Adapazarı Ovası taban seviyesine, Bursa Ovası ise dağ eteği ovasına örnektir.
 Marmara ve Karadeniz kıyılarında, akıntı ve derinlik nedeniyle delta ovası yeterince gelişmemiştir.
 Bölgeden Kuzey Anadolu Fay Hattı geçer, bölgenin deprem tehlikesi bu nedenle fazladır. Ergene Havzası bölgenin
ve Türkiye’nin deprem tehlikesi en az olan yerlerindendir.
Akarsular:
 Akarsuların hidroelektrik potansiyelinin en az olduğu bölgedir.
 Genelde kış ve ilkbahar aylarında kabarırlar; diğer mevsimlerde seviyeleri düşer.
 Sakarya ve Meriç nehirleriyle Susurluk ve Ergene çayları önemli akarsularıdır.
 Meriç yurt dışından kaynağını alır, Yunanistan’la sınırımızı çizerek Ege’ye dökülür.
Göller:
 Sapanca, İznik, Manyas ve Ulubat gölleri Kuzey Anadolu fay hattı üzerinde oluşmuş tektonik göllerdir. Suları
tatlıdır.
 Küçük ve Büyük Çekmece gölleri ile Durusu (Terkos) Gölü dalga biriktirmesi ile oluşmuş kıyı set gölleridir.
Durusu gölünün suları tatlıdır.
 Uludağ üzerinde buzul etkisiyle oluşmuş sirk gölleri ile Adapazarı’ndaki heyelan sonucu oluşmuş Hendek
(Sülüklügöl) Gölü bölgede yer alan göllerdir.
İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
 Türkiye’de görülen iklimler arasında geçiş bölgesidir ve üç ana bölümde değerlendirilebilir.
 İklim çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir. Bu nedenle bitki, tarım ürünü, toprak ve akarsu rejimi çeşitliliğinin en
fazla olduğu bölgedir.
 Bölge kıyıda yer almasına rağmen, yükselti ortalaması az olduğundan, kıyı bölgeler içinde en az yağış alır.
 Güney Marmara Bölümü’nde Akdeniz, Ergene Bölümü’nde ılıman karasal(step) ve Marmara’nın kuzeyinde (Yıldız
dağlarının denize bakan yamaçları ve Çatalca-Kocaeli Bölümleri’nde) Karadeniz iklimi etkilidir.
Güney Marmara Bölümü:
 Güney Marmara Bölümü’nde kışları ılık ve yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak iklim şartları etkilidir.
 En fazla yağış kış aylarında düşer ve kış yağışları cephesel kökenlidir.
 Akdeniz iklimi enlem etkisiyle bozulmuştur. Yaz kuraklığı ve kış ılıklığı gerçek Akdeniz iklimi yaşanan yerlerdeki
kadar belirgin değildir.
 Ortalama 600mm kadar yağış alır.
 Doğal bitki örtüsü makidir; fakat Akdeniz Bölgesi’nde 800m ye kadar çıkan maki enlem etkisiyle burada 400m ye
kadar çıkar.
Ergene Bölümü:
 Dağların deniz etkisinin iç kısımlara sokulmasını engellemesi nedeniyle ılıman karasal (step) iklim şartları etkilidir.
 En az yağış alan ve ortalama sıcaklığın en düşük olduğu bölümdür.
 Kar yağışı ve don olayının en çok görüldüğü bölümdür.
 Ortalama 400mm yağış alır.
 Yağışlar ilkbaharda yoğunlaşır ve konveksiyonel yağışlardır.
 Doğal bitki örtüsü bozkırdır.
Kuzey Marmara:
 Yıldız dağlarının denize bakan yamaçları ve Çatalca-Kocaeli Bölümleri’nde etkili olan iklim Karadeniz iklimidir.
 Ortalama 700-800mm yağış alır.
 Yağış rejiminin en düzenli olduğu bölümdür.
 Geniş ve karışık yapraklı ormanlar, yükseltinin arttığı yerlerde ise iğne yapraklı ormanlar doğal bitki örtüsünü
oluşturur.
TARIM VE HAYVANCILIK
 Ekili dikili alan oranının en fazla olduğu bölgedir.
 İklim çeşitliliğine bağlı olarak ürün çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgedir.
 Modern (İntansif) tarım ve hayvancılık yöntemlerinin en çok kullanıldığı bölgedir.
 Tarımsal üretimi fazla olsa da tüketici nüfusun da fazla olması diğer bölgelerden tarım ve hayvancılık ürünü
almasına yol açar.

Ayçiçeği: Türkiye üretiminin yaklaşık %75 ini karşılar. Karasal iklimin görüldüğü Ergene Bölümü asıl yetişme alanıdır.
Yağ üretiminde kullanılmaktadır.
Pirinç: Türkiye üretiminin yarıdan fazlasını tek başına karşılar. Ergene çayı ve kollarının suladığı alanlar ile susurluk
çayı çevresinde yetiştirilir. İlk yetişme döneminde bol suya ihtiyaç duyar olgunlaşma döneminde ise kuraklık ister(%62).
Zeytin: Akdeniz ikliminin etkili olduğu Güney Marmara’nın Marmara ve Ege kıyılarında yetiştirilir. Ege Bölgesi’nden
sonra ikinci sıradadır(%28). Ülkemizde sofralık zeytin üretiminde ilk sıradadır.
Fındık: Karadeniz ikliminin etkili olduğu Kocaeli Yarımadası’nda yetiştirilir. Karadeniz’den sonra tek fındık
yetiştirilen bölgedir (%15).
Mısır: Karadeniz iklim sahasında doğal yollarla, diğer alanlarında sulama ile yetiştirilir. Akdeniz ve Karadeniz’den
sonra üçüncü sıradadır (%20).
Buğday: Ergene bölümü ve Güney Marmara’nın iç kısımlarında yaz kuraklığının etkili olduğu bölümlerinde yetiştirilir
(%19).Keten: İzmit ve çevresinde yetiştirilir. Türkiye’de 1.sıradadır.
 Bölgede şekerpancarı (Balıkesir, Adapazarı ve Trakya’da), tütün (Balıkesir ve Sakarya’da), kestane, şeftali(Bursa
çevresinde), üzüm(bölge genelinde) gibi ürünler de yetiştirilmektedir. Güney Marmara’da sebzecilik önemli bir
geçim kaynağıdır. Ayrıca kolza, aspir, kanola gibi yağ bitkilerinin en fazla yetiştirildiği bölgedir.
Hayvancılık:
 Kentli nüfusun fazla olması tüketime olan talebi arttırmıştır. Artan talebi hızlı ve düzenli karşılamak amacıyla daha
çok kümes ve besi hayvancılığı gelişmiştir.
 Kümes ve ahır hayvancılığının en yaygın olduğu bölgedir. Bölge et, süt ve yumurta üretiminde Türkiye’de ilk
sıradadır.
 Ayrıca yaz kuraklığı görülen alanlarda küçükbaş mera hayvancılığı da gelişmiştir. Bursa çevresinde merinos türü
koyun yetiştiriciliği önemlidir.
 Yıldız Dağları çevresinde büyükbaş mera hayvancılığı yapılmaktadır.
 Bursa, Bilecik ve Balıkesir çevresi Türkiye ipek böcekliğinde en önde gelen yerlerdir. Yaklaşık %75 lik oranla ilk
sıradadır.
 Boğazlar ve Marmara Denizi akıntılar nedeniyle balık çeşitliliğinin en fazla olduğu yerlerdir. Özellikle göç
dönemlerinde balıkçılık için en uygun yerler( Gelibolu,Eceabat, Lapseki) boğazlardır.Üretimde Karadeniz’den sonra ikinci
sıradadır(%12). Denizlerdeki aşırı kirlilik ve alternatif iş kollarının gelişmiş olması, bölgede balıkçılığı geri plana atmıştır.
 Yıldız Dağları Bölümü’nde Büyükbaş hayvancılık önemli geçim kaynaklarından biridir.

YERALTI KAYNAKLARI

Bölge yeraltı kaynakları bakımından zengin değildir.
 Bor Mineralleri: Balıkesir’de Susurluk ve Bigadiç çevresinde çıkarılır. Türkiye, Dünya bor mineralleri üretiminde
yaklaşık %70 lik oranla ilk sıradadır. Marmara bölgesi ise Türkiye rezervinin %65 ine sahiptir.
 Mermer: Bilecik ve Balıkesir (Marmara Adası) çevresinde çıkarılır.
 Linyit: Çanakkale-Çan, Balıkesir, Bursa-Orhaneli ve Adapazarı çevresinde çıkarılır.
 Volfram: Bursa-Uludağ da çıkarılır. Türkiye rezervinin tamamı Uludağ’ dadır.
 Demir: Sakarya(Çam dağ)ve Balıkesir çevresinde çıkarılır.
 Doğalgaz: Kırklareli-Hamitabat ve Lüleburgaz’da çıkarılmaktadır. 1. sıradadır.

SANAYİ KURULUŞLARI

Sanayi ve ticaretin en çok geliştiği bölgedir. Bu nedenle:

 En fazla enerji tüketen bölgedir.
 En fazla vergi veren bölgedir.
 Gayri safi milli hasılaya en çok katkı yapan bölgedir.
 En fazla endüstriyel üretim yapan bölgedir.
 Nüfusun en çok toplandığı ve diğer bölgelerden en çok göç alan bölgedir.
 En gelişmiş bölümü Çatalca-Kocaeli bölümüdür. En geri kalmış yerleri ise Yıldız Dağları Bölümü ile Biga
yöresidir.
 Ülkemizdeki sanayi ürünlerinin 1/3’ü bölgeden karşılanır.
Bölgede sanayinin gelişmesi üzerinde;
-Ulaşımın gelişmiş olması,
– Pazarlamanın ve hammadde teminin kolay olması,
-Tüketici ve işgücü potansiyelinin fazla olması etkili olmuştur.
 İstanbul limanı hem bölgenin hem Türkiye’nin en gelişmiş, hinterlandı en geniş olan limanıdır. Aynı zamanda en
büyük ithalat (dışalım) limanımızdır.
Petrokimya Tesisleri: İzmit-İpraş petrol rafinerisi ve İzmit-Petkim fabrikası önemli kuruluşlardır.
Kâğıt Fabrikaları: Balıkesir
Otomotiv Sanayi: İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa
Gemi sanayi: İstanbul’da Pendik ve Tuzla, İzmit- Gölcük
Cam Sanayi: İstanbul, Kırklareli
Dokumacılık: Bursa’da ipekli ve pamuklu dokumacılık, İzmit-Hereke’de yünlü dokumacılık, Tekirdağ ve
Adapazarı’nda pamuklu dokumacılık, İstanbul’da konfeksiyon(hazır giyim) sanayi gelişmiştir.
İçki Sanayi: İstanbul, Edirne ve Kırklareli
Şeker Sanayi: Balıkesir-Susurluk, Adapazarı, Tekirdağ-Alpullu
Yağ Sanayi: Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Gemlik çevresinde gelişmiştir.
Seramik Sanayi: Çanakkale, Bilecik (Söğüt,Bozüyük) ve Bursa (İznik çinicilik)
Vagon fabrikası: Adapazarı
Konserve sanayi: Çanakkale,Balıkesir
Sigara fabrikası: İstanbul
Gübre Sanayi: Balıkesir-Bandırma, İzmit, Adapazarı ve İstanbul-Yarımca
Plastik Sanayi: İstanbul, İzmit ve Adapazarı
Lastik Sanayi: İstanbul, İzmit ve Adapazarı
İlaç Sanayi: İzmit, İstanbul ve Adapazarı
Boraks fabrikası: Bandırma
Mobilya sanayi: İnegöl (Bursa),İstanbul
Termik santraller: Doğal gazla çalışanlar; Ovaakça (Bursa), Hamitabat (Kırklareli) ,Ambarlı (İstanbul), Linyitle
çalışanlar; Çan (Çanakkale),Orhaneli (Bursa)
Rüzgar santrali: Bandırma (Balıkesir)

NÜFUS VE YERLEŞME

 2007 sayımına göre bölgede 21.5 milyon insan yaşar. Nüfus miktarı en fazla olan bölgedir.
 Yüzölçümünün küçük nüfusun fazla olması nedeniyle aritmetik nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
Bölgede km2’ye 255 kişi düşer.
 Sanayileşme, ulaşım olanakları, Osmanlı ve Doğu Roma’ya başkentlik yapmış olması, yerşekilleri ve iklimin uygun
olması, tarım alanlarının fazla olması sık nüfuslanmanın nedenleridir.
 Kentsel nüfus miktarı ve oranının en fazla olduğu bölgedir (%80).
 Okuma yazma oranının en fazla olduğu bölgedir.
 Sanayi ve hizmet sektörlerinde çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgedir.
 Doğurganlık oranının en düşük olduğu bölgedir.
 Nüfus doğumlarla değil daha çok göçlerle artmaktadır.
 En fazla göç alan bölgedir. Bu nedenle erkek nüfus oranı kadın nüfustan fazladır.
 En sık nüfuslu yerleri Çatalca-Kocaeli Bölümü ve Güney Marmara ovalarıdır.
 Yıldız Dağları ve Biga Yarımadası ise seyrek nüfuslanmış yerlerdir. Buralarda nüfus yoğunluğu Türkiye
ortalamasının altındadır.
 Konutlarda doğal yapı malzemesinin en az kullanıldığı bölgedir.
 Aşırı nüfus birikimi şehirlerde çarpık kentleşme ve çeşitli alt ve üst yapı sorunlarının ortaya çıkmasına neden
olmuştur.

TURİZM DEĞERLERİ

 Bölge Türkiye turizm gelirlerinin yaklaşık yarısını tek başına karşılar ve bu alanda ilk sırada gelir.
 İstanbul Türkiye’de turizm potansiyelinin ve gelen turist sayısının en fazla olduğu ildir.
 Kıyı turizmi Akdeniz ikliminin etkisiyle Güney Marmara’da, Marmara ve Ege Denizi kıyılarında gelişmiştir.
 Kış turizmi Bursa’da Uludağ ve İzmit’te Kartepe’de gelişmiştir.
 Kaplıca turizmi Balıkesir-Gönen, Yalova, Adapazarı ve Bursa çevresinde gelişmiştir.
 Manyas Kuş gölü, Uludağ ve Kazdağı milli parkları önemli turizm değerleridir.
 Anadolu ve Rumeli Hisarları, Yerebatan Sarnıcı, Beyazıt, Süleymaniye, Ulu Cami, Topkapı Sarayı, Truva Milli
Parkı, Kazdağı Milli Parkı önemli turizm alanlarıdır.

ÇATALCA-KOCAELİ BÖLÜMÜ

 İstanbul, İzmit ve Adapazarı bölümün il merkezleridir.
 Bölgenin ve Türkiye’nin en gelişmiş bölümüdür.
 Türkiye’de şehirleşme oranının, sanayileşmenin , nüfusun ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu, en fazla enerji
tüketen bölümdür.
 Yerşekilleri bakımından sade bir görünümü vardır.
 En fazla göç alan bölümdür.
 Ticaret, bankacılık ve finans sektörünün en çok geliştiği bölümdür.
 Kişi başına düşen ulusal gelirin en fazla olduğu bölümdür.
 Genelde Karadeniz ikliminin etkisinde olsa da Akdeniz ikliminin etkileride
görülmektedir.

GÜNEY MARMARA BÖLÜMÜ

 Çanakkale, Bursa, Balıkesir, Bilecik ve Yalova bölümün il merkezleridir.
 Bölge yüzölçümünün en büyük olduğu bölümdür.
 Kıyı kesiminde Akdeniz, iç kısımlarda ise karasal iklim şartları etkilidir.
 Tarım alanları geniş yer kaplar.
 Nüfus daha çok tektonik çöküntü ovaları ve Bursa gibi sanayileşmiş merkezlerde toplanmıştır.
 İpek böcekçiliği, zeytin, sebze, şeftali, çilek ve şeker pancarı önemli tarım ürünleridir.
 Bölgenin ve bölümün en engebeli yeri Biga yarımadasıdır.
 Çanakkale Boğazı çevresi ve Gökçeada’da rüzgâr enerjisi ile çalışan elektrik santralleri kurulmuştur.

ERGENE BÖLÜMÜ

 Edirne ve Tekirdağ bölümün il merkezleridir.
 Yerşekillerinin en sade olduğu bölümdür.
 Bölüm karasal iklimin etkisindedir, Bu nedenle en az yağış alan ve ortalama sıcaklığın en düşük olduğu bölümdür.
 İpsala sınır kapısı Yunanistan’a ve Kapıkule sınır kapısı Bulgaristan’a açılmaktadır.
 Türkiye ayçiçeği ve pirinç üretiminin en yoğun olduğu bölümdür.
 Yağ, şeker, içki ve dokuma sanayi gelişmiştir.

YILDIZ (ISTRANCA) DAĞLARI BÖLÜMÜ

 Kırklareli bölümün tek il merkezidir.
 Bölgenin en engebeli bölümüdür.
 Ana ulaşım yollarına sapa kalması ve yer şekillerinin engebeliliği nedeniyle bölgenin en geri kalmış bölümüdür.
 Ormancılık ve büyükbaş hayvancılık bölümün en önemli geçim kaynaklarıdır.
 Dağlar kıyıya paraleldir. Bu nedenle bölge içinde en fazla yağış alan bölümdür.

Unknown